سرمامردگى

موارد خفيف سرمامردگى بافت‏ها مى‏تواند در هواى سرد ايجاد شود: هنگامى كه شما در حال پارو كردن برف‏ها و يا عوض كردن تاير ماشين هستيد. همچنين مثال‏هاى زيادى از موتور سوارانى كه گم شده‏اند و سرگردان بايد با سرما مقابله كنند، وجود دارد. بنابراين آن چه كه شما بايد درباره‏ى سرمامردگى بدانيد از درد خفيف روى بينى‏تان تا موارد شديدتر در اين جا آورده شده است.

علايم را بشناسيد.
 

سرمازدگى از سرمامردگى خفيف‏تر است و به طور معمول تا حدودى باعث كرختى و سفيدى پوست مى‏شود. گونه‏ها، نوك بينى و گوش‏ها مستعدترين مناطق سرمازدگى هستند. بعد از اين كه منطقه سرمازده گرم شد، پوسته پوسته شدن و تاول زدن قابل انتظار است. تاول و پوسته بعد از گرم شدن، بيشتر در سرمامردگى سطحى ديده مى‏شود كه وضعيت جدى‏ترى است. سرمامردگى يك آزردگى است كه در آن بافت‏هاى بدن يخ مى‏زنند و منجر به آسيب بافت‏ها مى‏شود. پوست نيز از حالت سرمازدگى سخت‏تر مى‏شود؛ اما آن قدر عميق نيست كه انعطاف پذيرى آن را كاملا از بين ببرد. سرمامردگى روش دفاع بدن براى حفظ گرما است كه اين كار را با قطع جريان خون به دست و پا انجام مى‏دهد. متأسفانه وقتى كه دچار سرمامردگى مى‏شويد ممكن است به علت بى‏حسى، متوجه گسترش آن نشويد.

خود را از باد پنهان كنيد.
 

به طور واضح، قرار گرفتن در مكان گرم، فكر مناسبى است؛ اما اگر ممكن نباشد؛ حداقل خود را دور از باد نگه داريد. سرماى حاصل از باد به طور قابل ملاحظه‏اى منجر به سرمامردگى مى‏شود.

قبل از گرم كردن فكر كنيد.
 

از گرماى خشك نظير گرماى لامپ و يا آتش بر پا شده در اردو استفاده نكنيد، اگر پوست‏تان حالت سرمامردگى داشته باشد، به راحتى دچار سوختگى مى‏شود.

از خودتان كمك بگيريد.
 

اگر نمى‏توانيد به جاى امنى وارد شويد، از گرماى بدن‏تان كمك بگيريد. براى مثال براى گرم كردن دست‏ها و انگشتان، آنها را زير بغل بگذاريد و يا خود را به صورت قلمبه درآوريد، اين كار انرژى‏تان را حفظ و كارآمدتر مى‏كند.

به خود برف نماليد.
 

زيرا اين كار باعث اصطكاك پوست مى‏شود. به علاوه هنگامى كه مرطوب هستيد گرماى بيشترى را از دست مى‏دهيد.

خود را خيس نكنيد.
 

تماس با آب باعث تسريع از دست رفتن گرما مى‏شود.

توصيه مادرتان را گوش كنيد.
 

به جاى دستكش‏هاى معمولى، دستكش‏هاى يك انگشتى بپوشيد چرا كه گرم‏ترند و براى محافظت از گوش‏هاى‏تان كلاه پشمى بر سرتان بگذاريد.

الكل نخوريد.
 

اگر فكر مى‏كنيد الكل باعث گرم كردن شما از داخل به محيط خارج مى‏شود، بدانيد كه الكل تنها باعث از دست رفتن بيشتر گرما مى‏شود.

سيگار نكشيد.
 

سيگار كشيدن، جريان خون سطحى را كاهش مى‏دهد و اندام‏هاى دست و پا را حساس‏تر مى‏كند.

از روش رفاقتى استفاده كنيد.
 

براى تشخيص هر گونه تغيير رنگ قابل ملاحظه، به صورت، مخصوصا به گوش‏ها، بينى و گونه‏هاى دوست‏تان نگاه كنيد و او نيز همين كار را براى شما انجام دهد.

هشدار پزشكى
 

هايپوترميا »كاهش دماى بدن«: سرماى درون
 

بدن انسان طورى طراحى شده كه در دماى 37 درجه سانتى‏گراد مى‏تواند به وظايف خود عمل كند. افت 5 / 6 درجه‏اى كه در دماى اتاق به سختى قابل تشخيص است، كافى است تا باعث مرگ انسان شود. دماى زير 33 مى‏تواند منجر به ايست قلبى شود.
دكتر استام مى‏گويد: هايپوترميا، كاهش دماى بدن است كه نوع خفيف آن از دماى 5 / 35 شروع مى‏شود. علايم هايپوترميا شامل لرزش، نبض آهسته، خستگى و كاهش سطح عمومى هوشيارى است. اگر دماى بدن بيش از حد افت كند، عضلات سفت مى‏شود و فرد هوشيارى خود را از دست مى‏دهد.
افتادن در درياچه‏ى آب يخ در عرض يك ساعت انسان را دچار هايپوترميا مى‏كند، اما اكثر موارد وقتى اتفاق مى‏افتد كه شخص به مدت طولانى در برابر دماى سرد قرار بگيرد. افراد مسن در خطر فزاينده‏ى هايپوترميا مى‏باشند چرا كه بدن آنها نمى‏تواند به طور مؤثر، دماى خود را تنظيم كند.
اگر هايپوترميا اتفاق افتاد اين توصيه‏ها را انجام دهيد و هر چه سريع‏تر به پزشك مراجعه كنيد:
- شخص را به مكان گرم‏تر ببريد.
- فرد را با پتو بپوشانيد.
- به مريض مايعات گرم بدهيد، اما الكل ندهيد چرا كه الكل گرماى مصنوعى ايجاد مى‏كند.
از تماس با فلز، دورى كنيد.
فقط چند لحظه تماس در سرماى شديد با آچار فلزى كافى است تا دچار سرمامردگى شويد.
داخل وسيله نقليه بمانيد.
اگر شما در شب يخ بندان با وسيله نقليه گم شده‏ايد، بهترين كار ماندن در ماشين و خارج نشدن از آن است. با خروج ممكن است دچار كاهش دماى بدن و افت غير عادى دماى بدن شويد. بسيارى از افراد گم شده‏اى را مى‏شناسيم كه جان خود را به علت رفتن براى كمك آوردن از دست داده‏اند.

سرمامردگى: به تأخير نيندازيد.
 

سرمامردگى شديد نياز به كمك‏هاى پزشكى دارد. بافت‏ها در حال خشك شدن هستند و درى را به سوى احتمالات تاريك باز مى‏كنند؛ عفونت و از دست دادن انگشتان و در موارد شديدتر قطع پا يا دست. در سرمامردگى عميق، پوست سرد، سخت، سفيد و بى‏حس مى‏شود. هنگامى كه گرم مى‏شود به رنگ آبى يا صورتى در مى‏آيد. ممكن است متورم شود يا تاول بزند. هدف ما درمان سرمامردگى بدون تاول زدگى و تورم و از دست دادن زمان مى‏باشد. تا وقتى كه كمك‏هاى پزشكى برسد اين كارها را انجام دهيد:

يخ بدن‏تان را آب كنيد.
 

اين كار معمولا با قرار دادن اندام يخ زده در آب 40 تا 2 / 42 درجه‏ى سانتى‏گراد صورت مى‏گيرد. دكتر آيهولد مى‏گويد: آب گرما را بهتر از هوا منتقل مى‏كند.

اجازه ندهيد كه عضو سرما مرده دوباره يخ بزند.
 

دكتر آيهولدا توصيه مى‏كند: هرگز نگذاريد اين اتفاق بيفتد، زيرا در يخ زدگى دوباره كريستال‏هاى آب بزرگترى تشكيل مى‏شود كه باعث آسيب بيشتر بافتى خواهد شد.

از فكرتان براى نجات پاها كمك بگيريد.
 

راه رفتن توصيه نمى‏شود، ولى بهتر از اين است كه پاى يخ زده‏تان، آب شود و دوباره يخ بزند. اگر فكر مى‏كنيد كه راه رفتن تنها راه نجات و زنده ماندن شما است، كفش يا چكمه را در نياوريد زيرا پاى‏تان مى‏تواند متورم شده و تاول بزند، آن وقت شما نمى‏توانيد كفش يا چكمه‏تان را دوباره بپوشيد.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387